Năm qua thị trường địa ốc phía Nam chứng kiến hàng loạt vụ lừa bán dự án “ma” khiến hàng nghìn người sập bẫy.

Thị trường nhà đất năm 2019 khép lại trong “hỗn loạn và hoài nghi” khi liên tục chứng kiến nhiều doanh nghiệp địa ốc vướng vòng lao lý. Công an TP HCM liên tiếp bắt lãnh đạo các công ty bất động sản lập dự án ma lừa bán cho người dân, chiếm đoạt hàng trăm tỷ đồng như Địa ốc Alibaba, Angel Lina, Hoàng Kim Land.

“Vòi bạch tuộc” Alibaba bị chặt đứt trong bối cảnh các dự án ma xuất hiện khắp nơi. Ngay khi hệ thống địa ốc Alibaba sụp đổ, thanh khoản đất nền vùng ven Sài Gòn lập tức lao dốc. Ngày 25/9, Công an TP HCM xác định, Nguyễn Thái Luyện (Chủ tịch HĐQT kiêm CEO Công ty cổ phần địa ốc Alibaba) giữ vai trò chủ mưu, chỉ đạo Nguyễn Thái Lĩnh thành lập các công ty thành viên (có quy mô hơn 2.600 nhân viên) để thu gom hơn 600 ha đất nông nghiệp.

Anh em Luyện tự vẽ 40 dự án không có thật, bao gồm 29 dự án tại Đồng Nai; 9 cái tại Bà Rịa – Vũng Tàu, 2 cái tại Bình Thuận. Tất cả đất đều chưa làm thủ tục pháp lý, chưa được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt, cấp phép cho làm dự án… Tính đến ngày 30/6 Công ty Alibaba đã ký hợp đồng với hơn 6.700 người, thu được 2.500 tỷ đồng. Hơn 900 người tố cáo Công ty Alibaba lừa đảo, chiếm đoạt hơn 500 tỷ đồng bằng mồi nhử là dự án ma, huy động vốn theo phương thức đa cấp.

Sự sụp đổ của mô hình kinh doanh đa cấp dự án ma kiểu Alibaba đã khiến thanh khoản toàn thị trường đất nền vùng ven Sài Gòn lập tức lao dốc. Nhà đầu tư cá nhân, khách hàng có dòng tiền nhà rỗi đều lập tức cảnh giác với tất cả dự án đang chào bán trên thị trường.

Sau Alibaba, một loạt công ty kinh doanh bất động sản với chiêu trò lừa đảo khác tiếp tục bị phanh phui. Ngày 2/11, Công an TP HCM mở rộng điều tra vụ án lừa đảo chiếm đoạt tài sản xảy ra tại Công ty cổ phần tư vấn và đầu tư Angel Lina (Công ty Angel Lina) do bà Phạm Thị Tuyết Nhung, 38 tuổi, làm giám đốc. Bà Nhung dùng pháp nhân hai công ty vẽ 9 dự án “ảo” tại quận 9, 12, Bình Tân… bán cho hàng trăm người thu về gần 300 tỷ đồng.

Ngoài Công ty Angel Lina, bà Nhung còn đứng tên Công ty TNHH TM-DV Đất vàng Hoàng gia tại quận 7, cùng một số người tìm những người có nhu cầu bán đất (có diện tích lớn) là đất ở, trồng lúa, trồng cây lâu năm, nuôi trồng thủy sản… thỏa thuận mua bán.

Bà Nhung thuê người vẽ thiết kế quy hoạch chi tiết 1/500 phân thành từng lô (nền), thể hiện có cơ sở hạ tầng đầy đủ như điện, đường, cấp thoát nước, tự đặt tên dự án rồi quảng cáo rầm rộ, rao bán, hứa hẹn giao sổ từng nền. Tuy nhiên, đến thời hạn giao đất lại tìm mọi cách trì hoãn, tránh né và bỏ trốn.

Chỉ vài tuần sau đó, tức cuối tháng 11/2019, thêm một vụ lừa bán dự án ma bị cơ quan điều tra lật tẩy. Bà Trần Thị Hồng Hạnh, 49 tuổi, bị Phòng Cảnh sát Kinh tế Công an TP HCM bắt giam về hành vi Lừa đào chiếm đoạt tài sản, ngày 20/11. Theo điều tra, Công ty TNHH Tư vấn đầu tư bất động sản Hoàng Kim Land nhận là chủ đầu tư 7 dự án tại các quận huyện vùng ven TP HCM.

Bà Hạnh dùng pháp nhân của công ty rao bán rầm rộ, ký hợp đồng chuyển nhượng nền đất cho nhiều người, thu hàng chục tỷ đồng nhưng không giao đất và bị khách hàng khiếu kiện. Nhà chức trách xác định những dự án Hoàng Kim Land chào bán không có thật.

Các chiêu trò bán dự án ma không chỉ xuất hiện ở TP HCM và các tỉnh lân cận phía Nam mà còn bị phát hiện tại khu vực miền Trung. Mới đây, cơ quan điều tra Công an tỉnh Bình Thuận đã ra quyết định khởi tố và thực hiện lệnh bắt giữ Nguyễn Hữu Kha, Giám đốc Công ty cổ phần đầu tư và phát triển Địa ốc Hưng Thịnh Phát về tội lừa đảo, chiếm đoạt tài sản.

Công ty này đã mở bán nhiều dự án trên địa bàn tỉnh Bình Thuận nhưng tất cả đều là dự án ảo, chưa được cấp phép. Ông Kha bị nhiều khách hàng tố cáo đã nhận tiền cọc của khách hàng, lợi dụng lòng tin của người khác nhờ đứng tên trên hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất để chiếm đoạt tài sản.

6 tháng gần đây, thị trường đất nền rơi vào trạng thái ảm đạm sau cú sốc hàng loạt công ty bán dự án ma sụp đổ. Mùa cao điểm bán hàng cuối năm 2019 được nhiều công ty bất động sản ví von trầm lắng nhất nửa thập niên qua (kể từ năm 2015).

Phó trưởng khoa Kinh doanh quốc tế – Marketing Đại học Kinh tế TP HCM, Huỳnh Phước Nghĩa đánh giá thị trường bất động sản năm 2019 chịu nhiều tổn thương sau hàng loạt vụ lừa bán dự án ma bị phanh phui. Tổn thất đầu tiên là niềm tin thị trường xuống cực thấp. Tổn thất thứ hai là thanh khoản lao dốc không phanh. Tổn thất thứ ba là dòng tiền đầu tư có xu hướng đứng ngoài thị trường trong ngắn và trung hạn.

Sau giai đoạn sốt đất liên tục 2016-2018, người Việt ngày càng đầu tư dễ dãi vào thị trường bất động sản với công thức vàng ôm đất làm của để dành sớm muộn cũng thành tỷ phú, ông Nghĩa lý giải vì sao người mua dự án ma sập bẫy. Trong một thị trường bất động sản đã từng xảy ra nhiều biến động sốt đất, sản phẩm rẻ lập tức gây sốt, tất cả các chiêu buôn gian bán lận đất nền thường dễ tạo niềm tin cho khách hàng ở giai đoạn đầu.

Theo ông Nghĩa, sau những cú lừa bán dự án ma bị cơ quan điều tra công bố rộng rãi, thị trường đất nền bước sang giai đoạn quá độ từ đầu tư dễ dãi tiến đến giai đoạn đầu tư thận trọng và trì hoãn lâu hơn. Các giao dịch chậm lại thậm chí “tắc nghẽn cục bộ”, khó có giao dịch thành công do yêu cầu pháp lý chặt chẽ hơn, khách mua muốn có sổ đỏ và quan tâm đến nhiều khía cạnh pháp lý mới chấp nhận xuống tiền.

Mặc dù những cú sốc mang tên Alibaba, Angel Lina, Hoàng Kim Land, Hưng Thịnh Phát… kéo thị trường đi xuống trong năm 2019, ông Nghĩa tin rằng, các hệ thống siêu lừa này sụp đổ là lời cảnh tỉnh cần thiết. Những vụ điều tra mở rộng và bắt giam các lãnh đạo công ty địa ốc cũng cho thấy cơ quan quản lý nhà nước bắt đầu dùng đến bàn tay sắt để chấn chỉnh thị trường. “Xét trong dài hạn, có thể kỳ vọng về kịch bản tích cực khi việc mua bán các dự án bất động sản ngày càng minh bạch hơn”, ông Nghĩa nhận xét.

Cư dân trẻ có thể rèn luyện tại hơn 1.000 máy tập tại công viên gym ngoài trời cùng hệ thống sân tập đa năng ở mọi bộ môn dành cho thể lực.

Quy tụ hệ sinh thái 15 công viên thiết kế mới lạ, độc đáo, xen giữa những mảng xanh hút mắt, công viên trung tâm Vinhomes Smart City mang tới cuộc sống lành mạnh và tinh thần thể thao cho cư dân mỗi ngày.

Những cư dân trẻ có thể thỏa sức rèn luyện với hơn 1.000 máy tập tại công viên gym ngoài trời, hệ thóng sân thể thao đa năng từ tennis, bóng rổ, cầu lông, bóng đá, chèo thuyền Kayak, đạp xe,…. Ngoài ra, sân tập và khu tập golf máy trong nhà phong cách Hàn Quốc là lựa chọn không thể bỏ qua cho những ai đam mê bộ môn thể thao cao cấp này.

“Chất lượng không khí chạm ngưỡng nguy hiểm khiến nhu cầu về một không gian xanh trở nên cần thiết với người dân Thủ đô. Những công trình xanh quy mô lớn như Công viên trung tâm tại Vinhomes Smart City sẽ là làn gió mới góp phần thay đổi chất lượng sống, nâng cao đời sống thể chất và tinh thần cho cư dân”, đại diện chủ đầu tư nói.

Công viên thể thao Vinhomes Smart City còn sở hữu khu dưỡng sinh trong lành, thoáng mát, công viên cờ vua – cờ tiên thanh tĩnh, quảng trường khiêu vũ rộng rãi, sôi động cho cư dân cao tuổi. Với khu vui chơi và vận động liên hoàn, các bậc phụ huynh có thể yên tâm để con trẻ vui chơi tự do. Hệ thống 3 công viên BBQ với hõn 150 điểm nướng ngoài trời, phù hợp tổ chức các bữa tiệc liên hoan gia đình và bạn bè.

Theo chủ đầu tư, ngay từ khi chưa khai trương, thông tin về công viên đã thu hút sự quan tâm của khách hàng. Với mật độ xây dựng toàn dự án chỉ 14,8%, chủ đầu tư dành tới 10,2ha để quy hoạch mảng xanh, mặt nước cùng hàng loạt tiện ích thể thao cao cấp.

Cùng với vườn Nhật đã đi vào hoạt động, Công viên trung tâm là điểm nhấn tiếp theo ghi dấu sự hiện diện của Thành phố thông minh Vinhomes Smart City. Bên cạnh các tòa nhà phân khu đang dần hoàn thiện, đường nội khu nối liền Lê Trọng Tấn sân vận động Mỹ Ðình cũng đã hoàn thành, thúc đẩy khả năng kết nối của dự án.

“Sự góp mặt của Công viên trung tâm Vinhomes Smart City giúp cân bằng sinh thái, mang đến bầu không khí trong lành mát mẻ. Tiện ích tạo thêm vẻ đẹp cảnh quan thiên nhiên và năng lượng sống tích cự với cư dân”, đại diện chủ đầu tư nói.

Hiện dự án mở bán hai phân khu là Sapphire 4 và Ruby với chính sách bán hàng ưu đãi.

Niềm tin của nhà đầu tư, nguồn cung và thanh khoản sụt giảm, tín dụng bị siết… là những thách thức của thị trường trong năm 2020.

Các chuyên gia chỉ ra một loạt thách thức mà thị trường bất động sản sẽ phải đối mặt trong năm 2020.

Niềm tin của thị trường giảm

Ông Phạm Đức Toản, Tổng giám đốc Công ty Bất động sản EZ Việt Nam cho rằng, khách hàng mua bất động sản gần đây đều đánh giá thị trường bất động sản đang rơi vào giai đoạn đáy của một chu kỳ. Do đó, nhà đầu tư sẽ không mặn mà với việc xuống tiền do khó sinh lời nhanh như kỳ vọng, còn những người mua để ở thì có tâm lý chờ đợi giá giảm.

Bên cạnh đó, theo ông, niềm tin của nhà đầu tư cũng lung lay khi tình trạng “dự án ma” nở rộ trong năm qua hoặc sự đổ vỡ trong những mô hình bất động sản mới. Tâm lý đó khiến thanh khoản trên thị trường có thể đi xuống, giá bán vì vậy khó tăng. Trong số các phân khúc, ông Toản cho rằng trong năm 2020, chung cư và bất động sản nghỉ dưỡng sẽ gặp thách thức nhất.

Trước bối cảnh đó, bà Đỗ Thị Thu Hằng, Giám đốc bộ phận Nghiên cứu & Tư vấn Savills Hà Nội nhận định thị trường năm 2020, các chủ đầu tư không thể làm theo cách “đánh nhanh” mà là “đánh chắc” làm tốt sản phẩm mới có thể bán được. Còn với nhà đầu tư cá nhân, bà cho rằng cần tránh tâm lý kỳ vọng tăng trưởng cao rồi đưa ra quyết định nhanh chóng.

“Bất động sản Việt Nam đã trải qua giai đoạn phát triển nhất định, đặc biệt các thị trường như Hà Nội, TP HCM và một số thành phố lớn. Còn tại một số thị trường mới thì cần có sự đầu tư và phát triển hạ tầng đồng bộ nên cần thời gian thực hiện. Và như vậy khoản mục đầu tư có thể kéo dài”, bà Hằng nói.

Cạn nguồn cung

Ông Nguyễn Trần Nam, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam nhận định xu hướng nhỏ giọt nguồn cung mới xuất hiện từ cuối năm 2018, tiếp diễn trong năm 2019 và sẽ khiến thị trường từ năm 2020 đến 2022 tiếp tục thiếu hàng.

Còn ông Hà Quang Hưng, Phó cục trưởng Quản lý Nhà, Bộ Xây dựng dự báo, nguồn cung bất động sản nhà ở tại Hà Nội, TP HCM giảm do không có nhiều dự án mới được phê duyệt triển khai, đặc biệt là đối với phân khúc nhà ở giá thấp. Đối với thị trường đất nền, sau diễn biến từ vụ việc của Công ty Alibaba rao bán các dự án “ma”, công tác quản lý của chính quyền sẽ chặt chẽ hơn, khó có dự án mới ra hàng. Theo ông Hưng, nhà đầu tư và người mua để ở thực trong năm tới đều e ngại việc mua – bán bất động sản đất nền nên dự báo nguồn cung và lượng giao dịch ở phân khúc này sụt giảm mạnh.

Ông Hưng cũng cho rằng, thị trường bất động sản du lịch tại một số địa phương như: Quảng Ninh, Đà Nẵng, Nha Trang, Quảng Nam, Kiên Giang… sẽ có diễn biến tương tự do sự “vỡ trận” của một số dự án vào cuối năm 2019 cũng như những thông tin bất lợi của các dòng sản phẩm trong phân khúc này.

Pháp lý bị đình trệ

Theo ông Nguyễn Văn Đính, Tổng thư ký Hội Môi giới cho rằng những trở ngại về mặt pháp lý tuy không mới, song trong năm 2020 tiếp tục là lực cản đối với thị trường bất động sản. Các địa phương đều đang trong giai đoạn rà soát việc quản lý đất đai, do đó việc thực hiện các thủ tục để làm dự án mới mất nhiều thời gian, công sức và dẫn đến chi phí tăng. Cùng với đó, việc điều chỉnh khung giá đất ở một số địa phương có thể khiến giá cấu thành sản phẩm bị đội lên cao, buộc các chủ đầu tư phải giảm mức lợi nhuận kỳ vọng, thậm chí dễ thua lỗ nếu không tính toán kỹ.

Bên cạnh vấn đề kiểm soát chặt chẽ hơn việc cấp phép các dự án mới, chuyên gia thuộc Savills còn cho rằng vấn đề chưa biết rõ thời điểm sẽ có những quy định pháp lý chính thức hay quy chuẩn kỹ thuật cho một số loại hình bất động sản đã có trên thị trường như căn hộ du lịch, văn phòng kết hợp lưu trú ngắn hạn hay như lãi suất phát triển dự án cao hơn… cũng sẽ là lực cản đối với thị trường trong năm 2020.

Tín dụng tiếp tục bị siết

Hơn một năm nay, dòng tiền của các ngân hàng rót vào lĩnh vực bất động sản có chiều hướng thận trọng hơn, đặc biệt là với phân khúc bất động sản cao cấp. Trong bối cảnh đó, vốn tự có của chủ đầu tư sẽ gặp khó khăn do chi phí đầu vào tăng khi chi phí vốn, chi phí đất đều cao hơn.

Tuy nhiên, tín dụng đối với địa ốc tiếp tục bị siết chặt hơn kể từ 1/1/2020 – thời điểm Thông tư 22 của Ngân hàng nhà nước có hiệu lực. Theo đó, các ngân hàng chỉ được sử dụng đối đa 40% vốn ngắn hạn để cho vay trung, dài hạn như bất động sản và tỷ lệ này sẽ còn giảm tiếp.

Giám đốc bộ phận Nghiên cứu & Tư vấn Savills Hà Nội cho rằng, thêm vào đó, vấn đề thắt chặt tín dụng bất động sản sẽ đòi hỏi các chủ đầu tư sự đổi mới, thay đổi tư duy đầu tư kiểu cũ để tìm ra hướng đi phù hợp. Theo đó, theo bà Hằng, các chủ đầu tư cần đa dạng hóa các kênh tạo vốn, linh hoạt trong hợp tác đầu tư. Đối với những dự án có thể hợp tác đầu tư nước ngoài thì cần thực hiện sớm nhất có thể để thực hiện kế hoạch kinh doanh cho những năm sắp tới vì các nhà đầu tư nước ngoài thường cần thời gian xem xét trước khi ra quyết định.

Hệ thống tiện ích công nghệ như thang máy nhận diện gương mặt, điều khiển căn hộ từ xa, bãi đỗ xe thông minh… tại dự án đáp ứng nhu cầu khách hàng trẻ tuổi.